De bokashi-methode

Afgelopen voorjaar is een proef gestart met het gemeentelijk maaisel uit de voorjaarsronde. Dit maaisel is bij Giel Reintjes op het erf verzameld en er is een bokashi-hoop van gemaakt, een beetje vergelijkbaar met hoe het inkuilen van gras wordt gedaan. In een tijd van 12 weken hebben micro-organismen het maaisel omgezet in een soort compost. Wethouder Frank Pubben was erbij toen het doek van de kuil werd gehaald. De bokashi bleek van prima kwaliteit en is op het land van Giel Reintjes ondergewerkt. Een succesvol experiment, dat vraagt om een vervolg.

Gezonde voedselproductie vanuit een gezonde bodem 

Een meer natuurlijke en regeneratieve landbouw, veeteelt en voedselproductie, hoe begin je eraan? Nou, bij de bodem dus! Bodem en bodemgezondheid zijn een heel belangrijk startpunt om ook de mens, dier en planeet gezond te maken en te houden.  Met het opkrikken van de bodem-organische stof en het verhogen van de weerbaarheid van bodem, plant, dier en mens. Daarbij kan de Bokashi-techniek worden gebruikt. 

Wat is bokashi? 

Bokashi is het Japanse woord voor “gefermenteerd organisch materiaal”. Met Bokashi kun je organische resten om zetten tot een rijke bodemverbeteraar. Bokashi is de meest efficiënte manier om organisch materiaal weer terug te geven aan de bodem. Voor het maken van Bokashi wordt een eeuwenoude techniek gebruikt, namelijk fermentatie. Aan het organisch materiaal worden de juiste micro-organismen en  gebroken zeeschelpen (kalk) toegevoegd om het fermentatie-proces goed op te starten. Ook worden vaak kleimineralen toegevoegd voor een verdere verbetering van de bodem en de mineralenbinding. In tegenstelling tot composteren, verloopt bij fermenteren de omzetting van de organische stof zonder zuurstof (anaeroob) en bij lage temperaturen. Hierdoor blijft de energie (koolstof ) in het product behouden. Daarmee is Bokashi een zeer milieuvriendelijke manier om koolstof terug te geven aan de bodem. En voldoende organische stof, oftewel koolstof, is de belangrijkste graadmeter voor een gezonde bodem. Bokashi stimuleert het bodemleven en draagt bij aan een gezonde, ziekte-onderdrukkende bodem.

Partners vinden elkaar

Bij het maaibeheer (uitgevoerd door Idverde realistatie Venray) van de gemeente Gennep komt maaisel vrij, wat eerder werd afgevoerd naar de composteerder in Haps. Bart Sanders, adviseur Openbare Ruimte bij de gemeente: “Door te zoeken naar andere manieren om reststromen te verwerken, maken we de ambities uit het Groenbeleidsplan 2021-2031 waar. Maaisel werd voorheen als afval gezien, vandaar ook dat de afval-wetgeving van toepassing is. Maar door de omzetting naar bokashi wordt het een prachtige grondstof voor de agrarische sector.“ 

Toevallig zit er in Gennep ook een agrarisch bedrijf met interesse in natuurlijke en regeneratieve landbouw: het biologisch melkveebedrijf Thuijs aan de Niers van Giel en Anke Reintjes. 

Giel Reintjes: “Een gezonde bodem is belangrijk voor mijn koeien, mijn bedrijf en mijn bedrijfsvoering. Het idee van de bokashi sprak mij wel aan, en hier hebben we de ruimte, en niet onbelangrijk: de juiste vergunning. Ik heb wel meteen gezegd dat we het professioneel aan moesten pakken, met goed advies en de juiste machines. Met de hoeveelheid bokashi uit de voorjaarsronde (200 ton) kan ik ruim 6 hectare grond verbeteren. Wat dat doet met de opbrengst van het land moeten we nog zien, maar de kwaliteit van de bokashi is getest en die bleek prima.”

Bij de bokashi-proef in Gennep heeft Philippe van der Grinten van Provinos de samenwerkende partners van deskundig advies en de juiste toevoegingen voorzien. Daarnaast heeft hij gezorgd dat de bokashi gemaakt kon worden onder de pilot van circulair terreinbeheer. 

Meer info: https://www.provinos.nl/images/bokashi_internet.pdf.

Loonbedrijf van Lin uit Afferden is met de juiste machines ter plaatse gekomen om de bokashi-hoop te maken. Het maaisel is eerst versnipperd, gemengd met de juiste micro-organismen en toevoegingen, aangereden en vervolgens luchtdicht afgedekt. 

Deze partijen hebben een plan gemaakt om de logistiek en het productieproces zo in te richten dat alles klopt. 

Voordelen van Bokashi in Gennep

  • De bokashi-methode is een efficiënte manier om groene reststromen te verwerken en de koolstof-kringloop op lokaal niveau te sluiten. 

  • Doordat het maaisel lokaal wordt verwerkt scheelt dat niet alleen stortkosten, maar ook transportbewegingen. Het maaisel moet wel op de locatie samen worden gebracht, maar de afstand is kleiner. 

    Voordelen voor degene die de Bokashi toepast op zijn land: 

  • Gezondere bodem, gezondere gewassen, gezondere voeding;
  • Minder gebruik van kunstmest en gewasbescherming;
  • Makkelijker bewerkbaar land;
  • Minder uitspoeling van mineralen en schoner oppervlakte water;
  • Beter watervasthoudend vermogen bij zowel droogte als wateroverlast;
  • Meer koolstof in de bodem draagt substantieel bij aan het oplossen van het klimaatprobleem;

Langzaam opschalen 

Nu de proef goed uitgepakte, willen we ook het maaisel uit de najaarsronde verwerken tot Bokashi. Dat betekent ongeveer 3 keer zoveel maaisel als bij de voorjaars-proef. Zowel vergunningtechnisch als bij Reintjes is voldoende ruimte om een nieuwe hoop te maken en de Bokashi te verwerken. En ondertussen denken we na of dit ook kansen biedt voor het verwerken van blad-afval. Het is in alle gevallen belangrijk dat er geen plastic of restafval doorheen zit. 

Afbeeldingen

wethouder frank pubben bij Thuijs aan de Niers wethouder frank pubben bij Thuijs aan de Niers wethouder frank pubben bij Thuijs aan de Niers wethouder frank pubben bij Thuijs aan de Niers wethouder frank pubben bij Thuijs aan de Niers wethouder frank pubben bij Thuijs aan de Niers